Wat is eigenlijk stress?
Stress ontstaat als je meer van jezelf vraagt dan dat je lichamelijk, geestelijk of gevoelsmatig aankan. Dit gebeurt vaak zonder dat je het in de gaten hebt. Het gaat gepaard met een opgejaagd gevoel. Je herkent vast wel een situatie waarin je iets niet af hebt en een deadline in zicht is. Of dat je ergens moet zijn, terwijl het niet zeker is of je het tijdstip van afspraak wel haalt. Een ander voorbeeld: een druk huishouden: je hebt de hele dag gewerkt, net gegegeten, de kinderen moeten gewassen en naar bed, er ligt nog en stapel was, en… bedenk het maar.
Na inspanning weer ontspanning
Bij gezonde stress is er na het klaren van de klus ruimte om tot rust te komen. Je tankt weer energie bij door activiteiten te doen die je energie geven en die je helpen te ontspannen. Voor mij is dat bijvoorbeeld een wandeling in de natuur, of een kletsavondje met een goede vriendin.
Chronische stress
Maar als de stress maar lang genoeg aanhoudt, dan schakelt je lichaam over in een overlevingsstand. Die helpt je als er gevaar dreigt. Want het zorgt ervoor dat je je kunt verdedigen of je kunt verstoppen of dat je kunt vluchten. Bij chronische stress zorgt het ervoor dat je lichaam als het ware “aan blijft staan”. Slecht slapen, je depressief voelen, piekeren, concentratieproblemen hebben, lichamelijke klachten zoals duizeligheid, extreme vermoeidheid en pijnklachten in nek, hoofd of buik, duiden op chronische stress.
Overspannen en burn-out
Je spreekt van overspannen zijn als je al een tijdje last hebt van enkele van deze klachten en het gaat maar niet over. Heb je al meer dan zes maanden veel klachten en ben je moe en uitgeput, dan kan er sprake zijn van een burn-out.
Ook bij onverwachte en verdrietige gebeurtenissen kan deze heftige vorm van stress ontstaan
Hier vind je meer informatie over stress en burn-out.
Wandelen in de natuur helpt je om tot rust te komen en bij te tanken.
Steeds meer onderzoek bewijst dit. Ook huisartsen adviseren hun patiënten vaker om te gaan wandelen. Het is niet alleen goed voor je lichaam, maar ook voor je geest! In het wandelcoachtraject van Eff’n Heanig An combineer ik het wandelen met reflectiemomenten en oefeningen in en met de natuur.
De vlijtige appelboom
Een beeldend verhaal over stress en Burn-out
Er staat een appelboompje in de boomgaard. Elk voorjaar kleurt ze versgroen door het nieuwe blad en ertussen groeien prachtige lichtroze bloemen waar verschillende soorten insecten op afkomen. Deze bloesems worden groene knopjes, die groeien en groeien. Totdat ze in de maand september in prachtige glanzende rode appels veranderd zijn, fris en zoet van smaak.
De boom doet elk jaar super haar best om zoveel mogelijk appels te geven. Ze vangt alle zonnestralen die er te vangen zijn, drinkt alle regendruppels die er te drinken zijn en geeft al haar energie aan haar vruchten. Daar wordt ze blij van. Ze is dan wel klein, maar ook stevig en haar appels mogen er zijn.
Maar dan is het voorjaar koud en nat. Er groeien maar weinig bloesems, en hoe ze ook haar best doet, de meeste appels vallen al voortijdig, of ze verrotten aan haar takken. De oogst van het jaar is zeg maar, op zijn minst niet om over naar huis te schrijven, en veel minder dan die van de grotere bomen om haar heen.
Dit houdt haar de hele winter bezig. Ze moet meer zonnestralen vangen, of misschien ’s nachts ook wel het licht van de maan. Meer voeding, meer regendruppels, haar bloesems beter beschermen tegen de kou. Moet ze haar appels in peren veranderen? Er zijn zoveel dingen te bedenken die ze anders en beter moet doen, maar misschien wel de alle belangrijkste is dat ze anders niet goed genoeg is.
Als het voorjaar aanbreekt, is de appelboom moe van al dat gepieker. Maar toch doet ze super haar best. Harder dan ooit gaat ze bezig met haar taak. En als het weer omslaat en het kouder wordt, laten de bladeren aan haar takken hun kopjes hangen.
‘Je moet ook voor jezelf zorgen!’, zegt een bijtje dat wat nectar van haar bloesems snoept. ‘Want ….’ Maar hij kan zijn zin niet afmaken, want de boom wuift het bijtje weg. Ze moet gewoon meer zonnestralen vangen, dan komt alles goed.
‘Zie je niet dat je blaadjes hangen?’ vraagt het roodborstje dat even komt buurten op een tak?
‘Die komen straks wel weer, eerst de bloesems.’, denkt de boom, ‘Ik moet gewoon nog een beetje beter mijn best doen!’ En zo ploetert ze door om maar zoveel mogelijk appels groot te brengen.
Maar dan steekt een lentestorm zijn kop op. De wind rukt aan haar bladeren en bloesems. En een vermoeide trilling trekt door haar takken heen. Het is alsof er een ventiel wordt opengedraaid als het laatste beetje energie dat ze nog in haar stam heeft wegvloeit.
Roze bloemblaadjes vliegen met de wilde windvlagen mee.
Wat gebeurt er bij langdurige stressklachten?
Het verhaal van de appelboom geeft op een simpele manier weer wat er gebeurt bij het ervaren van langdurige stress. Stress maken we allemaal wel eens mee. Een opdracht komt niet op tijd af. Je hebt te veel werk op je bordje, te weinig tijd voor je gezin. Er vindt een heftige of verdrietige gebeurtenis plaats. Je hoofd zit vol met problemen die nog opgelost moeten worden….
Deze tijd kan je vergelijken met het slechte voorjaar en minder appels. Maar als je aandacht hebt voor wat jij nodig hebt om gezond te blijven en op tijd je rust en ontspanning zoekt, dan kan je “een volgend voorjaar” weer aan.
Vaak zijn het je overtuigingen, dat wat je denkt, je normen en dat wat jij belangrijk vindt (of misschien wel wat anderen belangrijk vinden), die ervoor zorgen dat je maar door blijft gaan. Dat je ‘s nachts ligt te piekeren. Meer zonlicht. Misschien wel peren in plaats van appels? Ik ben niet goed genoeg als ik de appels (mijn taken) niet haal. Niemand kan me helpen enz. Het is als een wintertijd doorgaan, terwijl die eigenlijk bedoeld is om weer op te laden.
Als je dit te lang doet merk je misschien dat je niet meer goed slaapt en niet meer bijtankt, ook niet als je leuke dingen hebt gedaan. En dan kan het zijn dat je lichamelijke klachten krijgt en uitgeput raakt. De bladeren laten hun kopjes hangen.
In zo’n situatie is het belangrijk om te luisteren naar je lichaam. En naar de adviezen van de mensen, de bijtjes en roodborstjes, om je heen. Even teruggaan naar jezelf, hoe je je voelt en waar je mee bezig bent. Je rust pakken en dan beslissen hoe verder te gaan.
De appelboom heeft alle signalen en adviezen aan de kant geschoven en is doorgegaan met “hard werken”. De lentestorm was de laatste druppel voor haar. Je zou kunnen zeggen dat ze in een soort van burn-out is geraakt.
Maar deze burn-out brengt haar ook iets. Of ze nu wil of niet, ze heeft rust. Een heel jaar lang. Het geeft haar de tijd om bij te tanken, weer te leren genieten van de zon. En om na te denken over hoe ze verder wil gaan.
Herken je je in dit verhaal?
En lijkt het je fijn om samen met mij te wandelen en te reflecteren in de natuur over hoe jij verder wilt gaan? Kijk dan eens bij mijn coachprogramma!